Humic, Humate – Phần 4: Nguồn cung cấp humic và giá trị trong phân bón

Chất humic xuất hiện phổ biến ở trong nguồn nước của đất, phân ủ, than bùn và khoáng vật chứa cacbon như than nâu, lignin tầng thấp và leonardite. Hầu hết các loại đất và nước trên trái đất đều chứa một số chất humic dưới dạng humin, axit humic hoặc axit fulvic. Tuy nhiên, nồng độ chất humic trong đất nông nghiệp đạt mức vô cùng thấp. Nhìn chung, Đất chứa hàm lượng chất humic và axit humic cao hơn trong khi axit fulvic là chất hòa tan trong nước lại xuất hiện nhiều ở cả đất và nước. Chất humic dùng để bón có thể khai thác được từ các quặng khoáng vật chứa cacbon ở nhiều vùng trên thế giới. Tại Mỹ, có một số mỏ và lớp quặng chứa cácbon phù hợp để sử dụng trong nông nghiệp

Chất humic có thể được hình thành tự nhiên trong đất được canh tác hợp lý. Những hoạt động như luân phiên mùa vụ, các chương trình bón phân cân bằng, trồng cây họ đậu, bón sâu phân xanh, bổ sung lại các chất hữu cơ cho đất, bón phân trộn,  và sử dụng các biện pháp canh tác tối ưu có thể giúp hình thành chất humic. Tuy nhiên các biện pháp tạo chất mùn như vậy rất chậm và tốn nhiều chi phí. Để nhanh chóng chuyển đất bị phá hủy trở lại khả năng năng suất cao như trước, những nhà trồng trọt cần quan tâm đến các biện pháp thay thế. Phân tích các tình huống chỉ ra rằng hầu hết các giải pháp nhanh và thực tế nhất để cải thiện độ màu mỡ của đất là bổ sung humate; (chất humic được khai thác từ mỏ) trực tiếp vào đất hoặc bón lá. Trong hầu hết các loại đất, cung cấp humate như một loại phân bón còn quan trọng hơn là bón các loại phân NPK truyền thống. Chất humic sẽ tối đa hóa hiệu quả của các dinh dường tồn dư, giảm chi phí phân bón và giúp giải phóng những liên kết dinh dưỡng hiện có là khoáng chất và muối.

Chất humic tồn tại trong tự nhiên từ lignit tầng sâu và leonardite là nguồn phân bón chất lượng cao. Nguồn humic vượt trội hơn cả sử dụng để bón là từ Leonardites. Leonardite là mỏ lignit tầng sâu oxy hóa cao chứa nồng độ tương đối cao của đơn vị phân tử nhỏ hơn – axit fulvic. Phân tử axit humic và axit fulvic nhỏ hơn có giá trị phân bón cao hơn và dễ dàng được hấp thụ vào cây trồng cùng các khoáng chất. Chất lượng và giá trị của các sản phẩm humate và humic phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nguồn cung cấp humic tốt cũng có thể bị phá hủy bởi quá trình xử lý và khai thác không hợp lý. Do đó, không phải tất cả các sản phẩm humic được cung cấp trên thị trưởng đều giống nhau về chất lượng. Do đó khi lựa chọn các sản phẩm cần đặt ra các câu hỏi như: Humate đó có bao gồm cả axit humic và axit fulvic không, tránh mua những loại chỉ có axit humic. Sản phẩm có đảm bảo chất lượng ổn định qua các lô không. Và quan trọng hơn là lựa chọn các công ty có quy trình kiểm soát chất lượng trong quá trình khai thác và xử lý công nghiệp. Những công ty có kinh nghiệm lâu đời nhìn chung cung cấp những loại humate chất lượng tốt hơn.

Chất lượng của chất humic chiết xuất từ phân trộn ủ bị ảnh hưởng bởi thành phần và kĩ thuật ủ. Nguyên liệu phân ủ chứa các hợp chất như lignin, đại phân tử paraffinic, chất bần, melanin, xenlulo và các polyphenol khác có chất lượng tốt. Thêm vào hỗn hợp phân ủ là các hợp chất chứa phân tử nhỏ hơn như chất thải động vật hoặc bùn nên được đưa vào phân trộn. Thời gian của của quá trình ủ và cách thức ủ cũng ảnh hưởng đến chất lượng phân ủ. Phân ủ chất lượng cao nên được đưa thêm leonardite khô vào cùng với cây và phân động vật. Leonardite tạo ra sự cân bằng hoàn thiện hơn của các yếu tố vi lượng cần thiết cho các vi sinh vật. Theo thời gian, các vi sinh vật và các động vật hiện hữu có thể tổng hợp thành chất humic. Phần lớn các tàn dư của thực vật và động vật đều được sinh ra từ đất nông nghiệp có nhiều kim loại nặng. Nhiều sản phẩm phụ của công nghiệp thực phẩm thiếu vitamin và khoáng chất quan trọng. Bằng việc bổ sung humate, độ màu mỡ của đất sẽ được phụ hồi đồng thời cây phát triển tốt hơn.

Cần thiết phải có các tiêu chuẩn để quản lý chất lượng của các loại phân bón chứa humate đang có trên thị trường. Người tiêu dùng cần được bảo vệ tránh khỏi những sản phẩm kém chất lượng. trên thị trường xuất hiện nhiều loại “humic” được sản xuất công nghiệp – gọi là humic nhân tạo/ humic công nghiệp. Đa phần các sản phẩm nhân tạo này là các cao phân tử của vinyl acetate, axit maleic, polyvinyl alcohol, hydrolyzed polyacrylonitrile, cacbonxymethlecellulose, polyacrylates, isporpyl acrylamide và poly anomium bậc 4. Những phân tử humic nhân tạo này không có ý nghĩa trong việc cải thiện đất trồng hay sự phát triển của cây trồng. Phân tích hóa học đặc tính của các phân tử này cho thấy chất “nhân tạo” này thiếu những đặc tính của humic tự nhiên; không có những tính chất cải thiện độ màu mỡ của đất đồng thời không phù hợp với quá trình chuyển hóa của cây. Một nhóm sản phẩm công nghiệp khác thu được từ than lignit tầng trên không tan trong kiềm giống như than, qua quy trình giảm cấp và oxy hóa để tạo ra dung dịch humic phân tử nhỏ hơn tan trong kiềm. Hỗn hợp oxy hóa được tạo ra từ than đen hoặc lignit được gọi với thuật ngữ là Axit humic tái tạo hay tên khác là ulmins. Ulmins có những tính chất giống axit humic thu được từ than lignit tầng sâu, tuy nhiên khác một số đặc tính hóa học nên chưa chứng minh được những tác dụng mong muốn cho đất và cây trồng. Hi vọng rằng Tổ chức humic quốc tế sẽ đưa ra những tiêu chuẩn cho các sản phẩm humic được bán trên thị trường và phát triển một quy trình kiểm định chất lượng của các thành phần nêu trên. Cho tới khi những tiêu chuẩn được thiết lập, người tiêu dùng nên lựa chọn mua những sản phẩm humate chiết xuất từ các mỏ lignit tầng sâu oxy hóa cao hoặc leonardites. Chất humic từ các mỏ này giống nhất với chất humic tồn tại sẵn trong các đất màu mỡ là những cây trồng khỏe mạnh.

Bổ sung humate dưới dạng phân bón khô hoặc lỏng có thể cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng năng suất. Như đã được nhấn mạnh ở trên, chất humic là thành phần then chốt của đất màu mỡ và cây trồng khỏe mạnh. Một lý do quan trọng để thêm humate vào đất là người trồng trọt có thể lại trở thành nhà quản lý đất đai. Bằng việc phát triển nhữn hệ thống sản xuất nông nghiệp sinh thái, nó có thể làm giảm ô nhiễm đất, nước và không khí. Thêm vào đó, năng suất mùa màng được nâng cao và giá trị dinh dưỡng của nông phẩm ngày càng được cải thiện về chất lượng. Việc humate có thể cải thiện được năng suất mùa vụ phụ thuộc vào lịch sử quá trình canh tác trên mỗi khu vực khác nhau. Những loại đất mà bị phá hủy nghiêm trọng do lạm dụng phân axit hoặc thuốc trừ sâu nói chung sẽ cho hiẹu quả chậm hơn trong năm đầu tiên. Nhìn chung, cải thiện ban đầu được quan sát thấy chính là ở chất lượng nông phẩm. Điều kiện đất bị độc tố có thể được khắc phục và năng suất mùa vụ sẽ được cải thiện.

Tham khảo thêm: Axit humic, Humate